Kogo można uposażyć w ubezpieczeniu na życie?

Ubezpieczenie na życie polega na tym, że w razie śmierci osoby ubezpieczonej świadczenie otrzymują beneficjenci lub osoby uprawnione z umowy ubezpieczenia określani również jako uposażeni – co to znaczy? Wyjaśniamy, kto to jest osoba uposażona, kogo można uposażyć w ubezpieczeniu i co się dzieje, jeżeli występuje problem z określeniem lub brak uposażonego w polisie.

Spis treści

• Polisa na życie – dlaczego warto?
• Kto to jest osoba uposażona?
• Kogo można uposażyć w ubezpieczeniu na życie?
• Czy osoba uposażona musi być pełnoletnia?
• Zmiana uposażonego w polisie na życie
• Brak uposażonego w polisie – komu przysługuje świadczenie?
• Jak sprawdzić, czy jest się uposażonym w polisie?
• Wybierz najlepszą polisę na życie

Polisa na życie – dlaczego warto?

Ubezpieczenie na życie to produkt, po który Polacy sięgają z różnych powodów. Ochrona z takiej polisy może zapewnić wsparcie rodzinie po stracie bliskiej osoby i umożliwić stabilizację finansową w trudnym okresie. Polisa na życie jest stosowana również jako zabezpieczenie dla osób, które posiadają zobowiązania finansowe (np. kredyt na mieszkanie – w tym wypadku ubezpieczenie jest zazwyczaj obowiązkowe i wymagane przez bank). Dla nich jest to przede wszystkim gwarancja, że w razie zgonu ubezpieczyciel wypłaci środki wystarczające na pokrycie należności, a najbliżsi nie będą obciążeni spłatą kredytu z własnej kieszeni.

Zawierając polisę na życie, możemy wskazać osobę lub osoby, którym będzie przysługiwała wypłata świadczenia – są to właśnie uposażeni. Co to znaczy i kogo można uposażyć w ubezpieczeniu na życie?

Kto to jest osoba uposażona?

Uposażony to osoba, która została imiennie wskazana przez ubezpieczającego podczas zawierania polisy. W wyniku tego zapisu jest ona uprawniona do otrzymania świadczenia w sytuacji, gdy dojdzie do zdarzenia objętego ochroną, czyli w przypadku polisy na życie – śmierci ubezpieczonego.

Kogo można uposażyć w ubezpieczeniu na życie?

Ubezpieczający ma dowolność w wyborze uposażonych – może wskazać np. małżonka, dzieci czy rodzeństwo, ale też partnera w niesformalizowanym związku bądź bliskiego przyjaciela. Uposażonym może być zarówno osoba z rodziny, jak i niespokrewniona. Beneficjentem z umowy ubezpieczenia na życie może być również osoba prawna, np. spółka lub inny podmiot, który może nabywać prawa majątkowe, a także np. fundacja charytatywna, instytucja pożytku publicznego, szkoła – wszystko zależy od decyzji ubezpieczającego.

W obrocie gospodarczym występuje również możliwość zawarcia tzw. ubezpieczenia krzyżowego – zabezpieczającego wzajemnie wspólników spółek osobowych, które ułatwia ewentualne wzajemne rozliczenia na wypadek śmierci jednego ze wspólników, kiedy może to być związane z koniecznością rozliczenia udziałów zmarłego wspólnika względem spadkobierców.

Uposażyć można również bank – to wygodne rozwiązanie w sytuacji, gdy polisę na życie zawieramy m. in. z powodu kredytu. Wówczas świadczenie posłuży do spłaty zobowiązania w wypadku śmierci kredytobiorcy. Co istotne, bank nie może zachować nadwyżki – jeżeli zatem wysokość świadczenia przekroczy jego należności, pozostała część zostanie rozdysponowana wśród innych uposażonych lub – w razie ich braku – według zasad dziedziczenia ustawowego określonych przez polskie prawo spadkowe czy też odpowiednio do regulacji warunków ubezpieczenia.

Od wyboru ubezpieczającego zależy też, ile osób uposaży i jaką część wypłacanej sumy otrzymają. Zawierając polisę, można wskazać podział – np. 50% dla małżonka, 25% dla jednego dziecka i 25% dla drugiego dziecka.

Czy osoba uposażona musi być pełnoletnia?

Zawierając polisę na życie, wiele osób zastanawia się, czy uposażonym może być niepełnoletnie dziecko. Umowa ubezpieczenia przewiduje taką możliwość – można uposażyć małoletniego. W razie wypłaty świadczenia jego opiekunowie mogą zarządzać pieniędzmi za zgodą sądu rodzinnego, dowodząc, że planowane wydatki są związane z potrzebami uposażonego dziecka i służą jego dobru. Świadczenie może zostać również zachowane w formie oszczędności, np. na start w dorosłe życie czy studia.

Zmiana uposażonego w polisie na życie

Zazwyczaj ubezpieczający ma możliwość w dowolnym momencie odwoływać i zmieniać uposażonych (szczegółowe informacje na ten temat są zawarte w ogólnych warunkach ubezpieczenia, czyli OWU). Z możliwości wprowadzania zmian warto korzystać również wtedy, gdy zmieniają się dane osobowe uposażonych. Modyfikacje do polisy można zgłosić na kilka sposobów, np. osobiście podczas wizyty w biurze lub zdalnie, korzystając z internetowych rozwiązań oferowanych przez ubezpieczyciela. Trzeba pamiętać o tym, że taka zmiana powinna być udokumentowana odpowiednio potwierdzonym oświadczeniem woli.

Zasady dotyczące wskazywania osób uposażonych reguluje Kodeks cywilny w tytule poświęconym umowie ubezpieczenia – art.831 Kodeksu cywilnego.

Brak uposażonego w polisie – komu przysługuje świadczenie?

W niektórych sytuacjach może okazać się, że uposażony nie jest wskazany lub nie może otrzymać środków z polisy (np. zmarł przed ubezpieczającym). Jakie rozwiązania przewidują w takich wypadkach ubezpieczyciele?

• Uposażony zastępczy – w wielu towarzystwach możemy wskazać dodatkową osobę, która otrzyma świadczenie, jeżeli wypłacenie go głównemu uposażonemu nie będzie możliwe (np. z powodu własnej śmierci lub przyczynienia się do zgonu ubezpieczonego).
• „Dziedziczenie” środków z polisy na życie – można postawić pytanie, czy wypłata świadczenia uprawnionemu z ubezpieczenia na życie odbywa się w ramach dziedziczenia. Odpowiedź jest taka, że środki z ubezpieczenia na życie mogą podlegać podziałowi według zasad prawa spadkowego, jednak nie oznacza to, że wchodzą one do spadku i podlegają dziedziczeniu. Potwierdza to brzmienie art. 831 § 3, który mówi o tym, że suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym. Jednak podział środków z polisy na życie w sytuacji, gdy uposażony główny zmarł lub utracił prawo świadczenia, a uposażony zastępczy nie został wskazany, może być dokonany podział z zastosowaniem zasad polskiego prawa spadkowego w zakresie dziedziczenia ustawowego. Wtedy w pierwszej kolejności do świadczenia będą uprawnieni małżonek i dzieci (również adoptowane), następnie wnuki, rodzice, rodzeństwo i dzieci rodzeństwa. Sposób i w kolejność przyznania sum z ubezpieczenia na życie jest opisana w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Rozwiązanie opisane powyżej znajduje zastosowanie również w sytuacji, gdy ubezpieczający nie wskazał żadnego uposażonego.

Dlaczego warto zadbać o wskazanie uposażonego w ubezpieczeniu na życie? To pozwala wskazać jako odbiorcę nierzadko poważnych środków finansowych osobę niekoniecznie z kręgu potencjalnych spadkobierców. Wskazanie uposażonego powoduje, że środki z ubezpieczenia trafiają do osoby uprawnionej poza postępowaniem spadkowym i najczęściej w krótkim czasie. Dodatkowo środki wypłacone z uposażonemu z umowy ubezpieczenia na życie pozostają w ¾ zwolnione spod egzekucji komorniczej.

Jak sprawdzić, czy jest się uposażonym w polisie?

Po zawarciu umowy ubezpieczenia warto powiedzieć uposażonym o tym fakcie – najistotniejsze informacje to nazwa towarzystwa i numer polisy. Dzięki temu dużo łatwiej będzie im zgłosić roszczenie. Nie zawsze jednak znajdujemy odpowiedni czas na takie rozmowy, a los potrafi zaskoczyć. Co robić, jeżeli podejrzewamy, że zmarły bliski uposażył nas w ubezpieczeniu na życie? Jak sprawdzić, czy jest się uposażonym w polisie?

• Sprawdź dokumenty – warto zacząć od przejrzenia miejsc, gdzie zmarły przechowywał ważne dokumenty i informacje. Być może ma specjalną teczkę, półkę lub folder na komputerze? Jeżeli ubezpieczenie na życie było zawierane przez pracodawcę grupowo, warto skontaktować się z zakładem pracy, aby uzyskać numer polisy.
• Skontaktuj się z towarzystwem ubezpieczeniowym – możesz sprawdzić, czy jesteś osobą uposażoną w polisie na życie zawartej przez dane towarzystwo, podając swoje podstawowe dane (najczęściej to imię, nazwisko, PESEL). Pamiętaj jednak, że ze względu na tajemnicę ubezpieczeniową oraz ochronę danych osobowych możesz uzyskać informacje wyłącznie na własny temat i nie dowiesz się, czy są inni uposażeni lub czy ktoś bliski jest również uposażony. Z całą pewnością uzyskanie informacji nie dokona się w drodze kontaktu telefonicznego i może wiązać się z koniecznością skorzystania z formularzy kontaktowych towarzystw ubezpieczeń oraz dostarczenia aktu zgonu osoby ubezpieczonej.

Wybierz najlepszą polisę na życie

Szukasz najkorzystniejszej polisy? Poznaj rozwiązania podczas konsultacji z ekspertem, który reprezentuje wszystkie wiodące towarzystwa ubezpieczeniowe w Polsce. W Domu Ubezpieczeniowym Spectrum możesz porównać oferty, uzyskać odpowiedzi na wszystkie pytania i dopasować polisę do swoich oczekiwań. Odwiedź biuro lub zadzwoń – Doradcę Klienta znajdziesz na mapie placówek lub w bezpłatnej aplikacji ubezpieczeniowej SPECTRUM mobile.