Jak sprawdzić długi osoby zmarłej?

Przyjęcie spadku po zmarłej osobie to nie tylko możliwość przejęcia majątku, ale również potencjalna odpowiedzialność za jej zobowiązania finansowe. Dlatego zanim podejmiesz decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, warto sprawdzić, czy zmarły miał długi i w jakim stopniu mogą one wpłynąć na Twoją sytuację. Prawo spadkowe w Polsce przewiduje różne formy przyjęcia spadku – wybór jednej z nich może znacząco zmienić zakres Twojej odpowiedzialności wobec wierzycieli.

• Dlaczego warto wiedzieć, czy zmarły miał długi?
• Jak sprawdzić, czy zmarły miał długi?
• Kto może złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza?
• Gdzie złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza?
• Zabezpiecz swoich bliskich

Dlaczego warto wiedzieć, czy zmarły miał długi?

Zobowiązania finansowe mogą przejść na spadkobierców i realnie wpłynąć na opłacalność przyjęcia spadku. Warto wiedzieć, czy zmarły miał długi, ponieważ dzięki tej informacji łatwiej podjąć właściwą decyzję w sprawie przyjęcia lub odrzucenia spadku.

Zgodnie z przepisami prawa spadkowego, spadkobierca może potraktować spadek na trzy sposoby:

• wprost – przyjęcie całego majątku zmarłego, jego aktywów wraz z długami,
• z dobrodziejstwem inwentarza – przyjęcie spadku z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania zmarłego (tylko do wysokości wartości odziedziczonego majątku),
• odrzucenie spadku – całkowite zrzeczenie się dziedziczenia, co oznacza brak prawa do majątku i jednocześnie brak odpowiedzialności za długi spadkodawcy.

Odrzucenie spadku powoduje przejście spadku na dalszych zstępnych lub innych spadkobierców – to mogą być również niepełnoletnie dzieci. Warto pamiętać, by jako opiekun prawny dziecka złożyć w jego imieniu oświadczenie o odrzuceniu spadku w ustawowym terminie po uzyskaniu zgody sądu rodzinnego. Brak decyzji w ciągu 6 miesięcy od powzięcia informacji o spadku spowoduje automatyczne przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Główną różnicą pomiędzy przyjęciem spadku wprost a z dobrodziejstwem inwentarza jest zakres odpowiedzialności za długi osoby zmarłej. W przypadku przyjęcia spadku wprost wierzyciel może dochodzić roszczeń także z majątku osobistego spadkobiercy i do pełnej ich wysokości. Przy przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza odpowiedzialność ta jest ograniczona – spłata zobowiązań nie może przekroczyć wartości majątku odziedziczonego po zmarłym.

Terminy na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku są takie same, niezależnie od wybranego sposobu przyjęcia spadku – wynoszą 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. Warto pamiętać, że nabycie spadku może dotyczyć części ułamkowej spadku i nie zawsze oznacza możliwość swobodnego dysponowania konkretnymi składnikami majątku aż do zakończenia postępowania spadkowego.

Jak sprawdzić, czy zmarły miał długi?

Informacje o zadłużeniu spadkodawcy można próbować uzyskać na kilka sposobów:

• na własną rękę – przeglądając dokumenty pozostawione przez zmarłego, takie jak akty notarialne, umowy kredytowe, korespondencję z instytucjami finansowymi, wyciągi bankowe czy zawiadomienia o zaległościach. Taka analiza może dać ogólny pogląd na sytuację finansową, ale nie daje pełnej pewności, że wszystkie zobowiązania zostały ujawnione.
• poprzez sporządzenie spisu inwentarza – to formalne ustalenie składu majątku spadkowego przez komornika sądowego. Spis zawiera szczegółowy wykaz aktywów (np. nieruchomości, środki pieniężne, cenne przedmioty) oraz pasywów (długów i zobowiązań). To jedyny sposób, aby uzyskać pełny, urzędowy obraz sytuacji finansowej spadkodawcy.

Sporządzony spis inwentarza stanowi ochronę zarówno dla spadkobiercy, jak i dla wierzycieli – pozwala ustalić realny zakres odpowiedzialności za zobowiązania pozostawione przez zmarłego.

Kto może złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza?

Z wnioskiem o sporządzenie spisu inwentarza mogą wystąpić osoby, które uprawdopodobnią, że są:

• spadkobiercami,
• uprawnionymi do zachowku,
• zapisobiercami,
• wykonawcami testamentu,
• wierzycielami spadkodawcy.

Gdzie złożyć wniosek o sporządzenie spisu inwentarza?

Wniosek można złożyć:

• do sądu spadku, czyli sądu rejonowego właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego,
• bezpośrednio do komornika sądowego działającego przy tym sądzie.

Do wniosku należy dołączyć akt zgonu spadkodawcy oraz dokumenty potwierdzające prawo do jego złożenia (np. testament, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, odpis aktu urodzenia lub małżeństwa).

Sporządzenie spisu inwentarza można zlecić w dowolnym momencie postępowania spadkowego, jednak jeżeli wniosek o spis inwentarza ma służyć ustaleniu istnienia lub braku długów spadkowych przed przyjęciem spadku – wniosek najlepiej złożyć jak najszybciej po dowiedzeniu się o powołaniu do dziedziczenia ze względu na 6-miesięczny termin na złożenie oświadczenia w sprawie przyjęcia spadku.

Koszt sporządzenia spisu inwentarza zależy od zakresu czynności komornika.

Zabezpiecz swoich bliskich

Nie zawsze można przewidzieć sytuację finansową po śmierci bliskiej osoby, ale można zabezpieczyć rodzinę na przyszłość.

▶️ Polisa na życie zapewnia wsparcie finansowe dla uposażonych w razie śmierci ubezpieczonego. Świadczenie trafia bezpośrednio do wskazanej osoby – poza postępowaniem spadkowym – i nie podlega podatkowi. Środki można przeznaczyć m.in. na koszty pogrzebu lub spłatę zobowiązań pozostających w masie spadkowej.

▶️ W aplikacji SPECTRUM mobile można połączyć konta z bliskimi, uzyskując dostęp do dokumentów ubezpieczeniowych (np. polis na życie i zdrowie). Ułatwia to szybkie zgłoszenie sprawy i sprawne uzyskanie świadczenia w trudnym czasie.

Porównaj najlepsze oferty w Domu Ubezpieczeniowym Spectrum – Doradcę Klienta znajdziesz na mapie placówek lub w aplikacji ubezpieczeniowej SPECTRUM mobile.