Obowiązek odśnieżania chodnika przy posesji – kogo dotyczy i co grozi za jego niedotrzymanie?

Kto powinien odśnieżać chodnik przed posesją? Ustawa z dn. 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera zasady, które regulują m.in. odśnieżanie chodników. Przepisy prawa wskazują, na kim spoczywa odpowiedzialność i jakie konsekwencje grożą za niedopełnienie obowiązku. W tym krótkim opracowaniu zebraliśmy podstawowe informacje dotyczące tego zagadnienia.

Spis treści

• Odśnieżanie chodników – kwestia bezpieczeństwa
• Obowiązek odśnieżania chodników – podstawa prawna
• Kto powinien odśnieżać chodnik przed posesją?
• Obowiązek odśnieżania chodnika – kary, ryzyko i konsekwencje
• Jak chroni OC w życiu prywatnym?

Odśnieżanie chodników – kwestia bezpieczeństwa

Choć w ostatnich latach zimy są stosunkowo łagodne, a intensywne opady śniegu nie zdarzają się za często, to gdy niespodziewanie świat zostanie przykryty kołderką białego puchu, możemy mieć mieszane uczucia. Z jednej strony śnieg nadaje okolicy magiczny urok, z drugiej – stanowi poważne wyzwanie w kwestii bezpieczeństwa osób poruszających się drogami i chodnikami. Śliska nawierzchnia może przyczynić się do nieszczęśliwego wypadku. Dlatego odśnieżanie jest kluczowym zadaniem, które zwiększa komfort i bezpieczeństwo kierowców oraz przechodniów. O ile drogami oraz miejscami publicznego użytku zajmuje się zarządca drogi (zależnie od jej kategorii), kwestia chodników biegnących wzdłuż prywatnych posesji jest mniej oczywista i uzależniona od pewnych czynników. Warto sprawdzić, co na ten temat mówią przepisy prawa.

Obowiązek odśnieżania chodników – podstawa prawna

Do kogo należy obowiązek odśnieżania chodników? Podstawą prawną jest ustawa z dn. 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która reguluje wiele zagadnień związanych z zachowaniem miejscowej infrastruktury w należytym stanie. Obowiązek odśnieżania chodnika biegnącego przy prywatnej posesji nakłada art. 5 ust.1. pkt 4, który informuje, że za utrzymanie porządku w tym miejscu odpowiada właściciel nieruchomości, o ile chodnik znajduje się bezpośrednio przy jej granicy. Przepis wskazuje również, że obowiązek ten nie dotyczy sytuacji, kiedy pobierane są opłaty za postój lub parkowanie pojazdów na tym chodniku. Ust. 3 tego samego artykułu podaje, że za sprzątanie drogi dla pieszych gmina odpowiada również wtedy, gdy znajduje się tam przystanek komunikacji miejskiej. Z kolei w ust. 4. czytamy, że obowiązkiem gminy jest też usunięcie zanieczyszczeń nagromadzonych po sprzątaniu chodników. Poniżej znajduje się pełna treść wzmiankowanych przepisów:

Art. 5. 1. Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:

(…)

4) uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;

(…)

3. Uprzątnięcie i pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z wydzielonych krawężnikiem lub oznakowaniem poziomym torowisk pojazdów szynowych, znajdujących się na terenie gminy, należy do obowiązków przedsiębiorców użytkujących te torowiska.

4. Obowiązki utrzymania czystości i porządku na drogach publicznych należą do zarządu drogi. Do obowiązków zarządu drogi należy także:

(…)

2) pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości przyległych do drogi publicznej;

3) uprzątnięcie i pozbycie się błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników, jeżeli zarząd drogi pobiera opłaty z tytułu postoju lub parkowania pojazdów samochodowych na takim chodniku.

Kto powinien odśnieżać chodnik przed posesją?

Ustawa wskazuje dwa podmioty odpowiedzialne za odśnieżanie chodników – przepisy regulują to w ten sposób, że zależnie od okoliczności może to być właściciel nieruchomości lub zarząd drogi. Zatem, kto odśnieża chodnik znajdujący się przy prywatnej posesji?

Obowiązek odśnieżania chodnika spoczywa na właścicielu nieruchomości, jeżeli chodnik biegnie bezpośrednio przy granicy nieruchomości. Przy tym na potrzeby określenia tego obowiązku przez właściciela nieruchomości rozumie się także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością.

Dlatego obowiązek odśnieżania chodnika zimą może zależeć nie tylko od tego, kto jest właścicielem, ale też czy faktycznie daną nieruchomość użytkuje osoba lub podmiot inny niż właściciel.

Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkiem wielolokalowym, w którym ustanowiono odrębną własność lokalu, obowiązki właściciela nieruchomości wspólnej oraz właściciela lokalu obciążają wspólnotę mieszkaniową albo spółdzielnię mieszkaniową.

Obowiązek odśnieżania chodnika spoczywa na zarządcy, gdy:

• chodnik jest odseparowany od granicy posesji np. pasem zieleni,
• gmina pobiera opłaty za postój lub parkowanie na tym chodniku,
• na chodniku znajduje się wydzielony przystanek autobusowy lub tramwajowy.

Obowiązek odśnieżania chodnika – kary, ryzyko i konsekwencje

Ktoś, kto powinien odśnieżać chodnik przed posesją, ale zaniedbał ten obowiązek, może otrzymać naganę lub grzywnę o wysokości do 1500 zł. Wynika to z zapisu w kodeksie wykroczeń:

Art. 117. § 1. Kto, mając obowiązek utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości, nie wykonuje swoich obowiązków lub nie stosuje się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych, podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.

Środki przewidziane przez prawo wykroczeń nie są jednak jedynymi konsekwencjami, jakie mogą spotkać taką osobę. Jeżeli ze względu na stan drogi przechodniowi zdarzy się wypadek, na skutek którego dozna on uszczerbku na zdrowiu (np. poślizgnie się i w wyniku upadku złamie nogę), będzie mógł dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia od podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie chodnika w należytym stanie. Takie prawo przysługuje mu na podstawie art. 444 w związku z art. 445 kodeksu cywilnego:

Art. 444. § 1. W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

§ 3. Jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić, poszkodowanemu może być przyznana renta tymczasowa.

Art. 445. § 1. W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przepisów prawa wynika zatem, że w takiej sytuacji poszkodowany może żądać:

• pokrycia kosztów leczenia,
• pokrycia kosztów przygotowania do innego zawodu, jeżeli szkoda spowodowała inwalidztwo,
• renty w związku z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy, a także w razie utraty perspektyw na przyszłość,
• zadośćuczynienia.

Roszczenia osób, które uległy wypadkowi na nieodśnieżonym chodniku, często sięgają bardzo wysokich kwot. Wynika to nie tylko z potrzeby leczenia czy rehabilitacji, ale też czasowej, długotrwałej bądź trwałej niezdolności do pracy. W sytuacjach, kiedy powstaje trwałe inwalidztwo, odpowiedzialność za szkodę obejmuje również dostosowanie mieszkania i pojazdu do potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Istotne może okazać się również zadośćuczynienie, które ma zupełnie inny charakter i cel niż odszkodowanie. Na wysokość odszkodowania składają się rzeczywiste koszty poniesione przez poszkodowanego w związku z doznaną szkodą, a więc np. rachunki za wizyty lekarskie, leki czy akcesoria medyczne. Z kolei zadaniem zadośćuczynienia jest kompensacja fizycznego i psychicznego cierpienia, jakiego doznał poszkodowany w związku z wypadkiem – wysokość kwoty określana jest z uwzględnieniem długotrwałości leczenia, skali ograniczenia sprawności lub kalectwa, ewentualnie oszpecenia w wyniku wypadku i innych ograniczeń wpływających na jakość życia poszkodowanego.

Odpowiedzialność z tytułu wypadków na oblodzonym chodniku została ukształtowana na zasadzie winy. Oznacza to, że poszkodowany powinien zadbać o zgromadzenie informacji oraz dowodów, które potwierdzą istnienie zaniedbania po stronie podmiotu odpowiedzialnego, które doprowadziło do wypadku.

Poszkodowany (lub w razie śmierci jego spadkobierca) może dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia od podmiotu odpowiedzialnego za szkodę na drodze sądowej, jednak istnieje rozwiązanie, które pozwala zaspokoić roszczenia bez takiej konieczności. Jest nim ubezpieczenie OC w życiu prywatnym.

Jak chroni OC w życiu prywatnym?

OC w życiu prywatnym nie tylko sprawia, że roszczenia poszkodowanego nie muszą trafić do sądu, ale też może zwolnić osobę odpowiedzialną za szkodę z wypłacania środków z własnej kieszeni (towarzystwo ponosi koszty do wysokości sumy gwarancyjnej). Wypadek przechodnia na nieodśnieżonym chodniku bezpośrednio przylegającym do naszej posesji to tylko jedno z licznych zdarzeń, które wchodzą w zakres ubezpieczenia.

Polisa obejmuje różnorodne szkody nieumyślnie wyrządzone osobom trzecim ze względu na posiadanie nieruchomości czy zwierząt domowych, a także działanie własne i innych domowników (w tym dzieci). OC w życiu prywatnym zadziała m.in., gdy pies pogryzie przechodnia, dziecko wybije piłką szybę w oknie sąsiada albo gdy przypadkiem stłuczesz czyjeś okulary, wytrącisz z ręki smartfona lub wpadniesz na kogoś podczas jazdy rowerem i spowodujesz obrażenia.

OC w życiu prywatnym możesz wykupić razem z ubezpieczeniem swojej nieruchomości. Sprawdź dostępne rozwiązania i skorzystaj z porady eksperta, który pomoże Ci dopasować polisę do Twoich potrzeb. Odwiedź biuro lub zadzwoń – na mapie placówek znajdziesz Doradcę Klienta w swojej okolicy.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
• Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń
• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach